နန္းျပာသာဒ္...၊ စိန္ပန္းနီ...၊ ပင္မေဆာင္...၊ ေရနီေျမာင္း (ဆူးငွက္)

    တက္ေခတ္ျမန္မာလူငယ္မ်ားရဲ႕ နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရကို စုစည္းတြန္းလွန္အာခံၾကရာမွာ ၁၉၂၀ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ လ ၇ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးက အထင္အရွားျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ ဘုရင္ခံ ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ကရက္ေဒါက္က ၁၉၂၀ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔မွာျပဌာန္းလိုက္တဲ့ The University Act (တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒ)ကို မေက်နပ္လို႔ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ကိုဘဦးအပါအ၀င္ ေက်ာင္းသား ၁၁ ဦး ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီး ေပၚေပါက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသပိတ္ႀကီးေၾကာင့္ တစ္တိုင္းျပည္လံုး အသိပညာေတြ တိုးတက္ျမင့္မားလာခဲ့တယ္။ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အျမင္ေတြလည္း က်ယ္ျပန္႔လာခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသား၊ ျပည္သူ၊ ရဟန္းရွင္လူတို႔ရဲ႕ ပူးေပါင္းညီညြတ္မႈ လူထုတိုက္ပြဲတန္ဖိုးေတြနားလည္လာၾကတယ္။ တိုးတက္တဲ့ သခင္က်င့္၊ သခင္စိတ္ဓာတ္၊ သခင္အေတြးအေခၚ အတြက္ စစ္မွန္တဲ့ ပညာေရးလိုအပ္မႈေတြသေဘာေပါက္လာၾကတယ္။ ေကာလိပ္၊ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတြတိုးခ်ဲ႕ဖြင့္လွစ္ေပးဖို႔ လိုလားလာၾကတယ္။ အထက္ျမန္မာျပည္ မႏၲေလးၿမဳိ႕ေတာ္မွာ ဥပစာေကာလိပ္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းဖြင့္လွစ္ေပးဖို႔ မႏၲေလးသား ဗဟိုစည္ဦးဘဦး၊ ရေသ့ႀကီးဦးခႏၲီ၊ ေက်ာက္စာ၀န္ေတာ္ စိန္ခို တို႔ ဦးေဆာင္ၿပီး မႏၲေလးၿမဳိ႕လူထုက ေတာင္းဆိုၾကတယ္။ အကယ္၍ အဂၤလိပ္အစိုးရက မလိုက္ေလ်ာရင္... ၿမဳိ႕လူထုက ကိုယ့္အလွဴေငြနဲ႔ကိုယ္... ကိုယ့္ၿမဳိ႕မွာ ေကာလိပ္ေက်ာင္းေတြဖြင့္မယ္လို႔လည္း တင္းမာလာၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေရးမ်က္ႏွာစာ ဖက္ကလည္း ဂ်ီစီဘီေအဦးခ်စ္လိႈင္ကဦးေဆာင္ၿပီး ေတာင္းဆိုမႈေတြျဖစ္လာပါတယ္။

    ဒါေၾကာင့္လည္း ၁၉၂၃ခု ႏို၀င္ဘာလမွာ ၀ံသာႏုေခါင္းေဆာင္ ဦးဘေဘက ဥပေဒျပဳေကာင္စီမွာ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ ဥပေဒၾကမ္းတင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ပထမအဆင့္အေနနဲ႔ ၁၉၂၄ခု ဧၿပီလမွာ အစိုးရက ဒီဥပေဒကိုျပင္ဆင္ဖို႔အတည္ျပဳေပးခဲ့ရတယ္။ ၁၉၂၄ခု ျပင္ဆင္ခ်က္ဥပေဒအရ အထက္ျမန္မာျပည္မွာ ဥပစာ ေကာလိပ္တစ္ေက်ာင္းဖြင့္လွစ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ဇြန္လမွာပဲ ေကာ္မတီတစ္ရပ္ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဒီေကာ္မတီက အထက္ဗမာျပည္အတြက္ ဥပစာေကာလိပ္ကို မႏၲေလးမွာပဲဖြင့္လွစ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ၿပီး ၁၉၂၅ခု ဇူလိုင္လ ၄ရက္ေန႔မွာ မႏၲေလးေတာင္ျပင္ေဗာဓိကုန္းရပ္မွာရိွတဲ့ စိုက္ပ်ဳိးေရးသိပၸံေက်ာင္းထဲက တစ္ထပ္တိုက္ေလးမွာပဲ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ကို စတင္ဖြင့္လွစ္လိုက္ပါေတာ့တယ္။ ဒီတစ္ထပ္တိုက္ေလးဟာ... မႏၲေလးတကၠသိုလ္သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္ နယ္ေျမအင္ဂ်င္နီယာ႐ံုးအျဖစ္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့တဲ့ တကၠသိုလ္၀င္ေပါက္အေရွ႕ဘက္က တစ္ထပ္အုတ္တိုက္အနီေလးပဲျဖစ္ပါတယ္။

    ယခုထက္တိုင္ ခံ့ညားထယ္၀ါစြာျမင္ေတြ႕ေနရဆဲျဖစ္တဲ့ ပင္မအေဆာက္အဦႀကီးဟာ မႏၲေလးဥပစာ ေကာလိပ္ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့စဥ္က စိုက္ပ်ဳိးေရးသိပၸံ႐ံုးအေဆာက္အဦးႀကီးအေနနဲ႔ တည္႐ိွခဲ့တာပါ။ ဒီအေဆာက္အဦႀကီးဟာ ၁၉၂၁ခု ၾသဂုတ္လ ၂၉ရက္ေန႔မွာ အုတ္ျမစ္ခ်ၿပီး ၁၉၂၄ခု ဒီဇင္ဘာ ၂၂ရက္ေန႔မွာ စိုက္ပ်ဳိးေရးသိပၸံ႐ံုးအျဖစ္ဖြင့္လွစ္ခဲ့တာပါ။ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးျဖစ္အၿပီး ၁၉၄၇ခုႏွစ္မွာ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္အျဖစ္ ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ေတာ့ ဒီစိုက္ပ်ဳိးေရးသိပၸံ႐ံုး အေဆာက္အဦႀကီးမွာ ဗဟိုစာသင္ခန္းမေဆာင္ႀကီးအျဖစ္ ဖြင့္လွစ္သင္ၾကားခဲ့ၿပီးေနာက္ မႏၲေလး တကၠသိုလ္ရဲ႕ ပင္မ ေက်ာင္းေဆာင္ႀကီးအျဖစ္ ယေန႔ထက္တိုင္ ထည္၀ါခံ့ညားစြာတည္ရိွေနျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

    မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္စတင္ဖြင့္လွစ္ေတာ့ ေကာလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕မွာက ကပၸတိန္ေက်ာ္ၫြန္႔ (M.D) က သဘာပတိအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ ဆရာဆရာမေတြကေတာ့ မစၥတာထင္စီ(M.A) ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးနဲ႔ အဂၤလိပ္ဘာသာကထိက၊ ဦးဖိုးသာ(M.Sc) ႐ူပေဗဒႏွင့္ ဓာတုေဗဒ ကထိက၊ ဦးလွေပၚဦး(M.A)သခၤ်ာကထိက၊ မစၥတာ ဒက္စ္ဂူပကား ရာဇ၀င္ကထိက၊ ဦးဘက်ား(B.A) ပါဠိႏွင့္ ျမန္မာစာ၊ မစၥတာအက္စ္ဒါမိုဒါရမ္ သိပၸံပညာနည္းျပတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

    မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ကို အခက္အခဲအမ်ဳိးမ်ဳိးၾကားကႀကဳိးစားဖြင့္လွစ္ၿပီး ေရွ႕ခရီးဆက္ႏိုင္ဖို႔ ႀကဳိးပမ္းဆဲမွာပဲ ေလွေလွာ္ရင္း တက္က်ဳိးမယ့္ကိန္းဆိုက္မယ့္ျဖစ္ရပ္တစ္ခုေပၚေပါက္လာပါတယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္ကေတာ့ ၁၉၂၆ ခု ၾသဂုတ္လမွာပဲ ဥပေဒျပဳေကာင္စီမွာ ေရႊေတာင္းၾကားပါတီက မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ဟာ ေက်ာင္းသားဦးေရနည္းလို႔ ပိတ္ပစ္ဖို႔ အဆိုတင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ပါဘူးရွင္။ ပကတိစစ္မွန္တဲ့အေျခအေနေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ၊ ပုဂၢိဳလ္စြဲ၊ ေဒသစြဲ၊ ဂိုဏ္ဂဏစြဲႏွင့္ ကိုယ့္လူမ်ဳိး၊ ကိုယ့္ဘာသာ၊ ကိုယ့္အမ်ဳိးသားေရးကိစၥဘက္ကို သစၥာေဖာက္တာမို႔ ဒီအဆို မေအာင္ျမင္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါႏွင့္ မေက်နပ္ႏိုင္ၾကေသးပါဘူး။ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ပိတ္ေရးကိစၥကို နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးႏွင့္ ဆက္လက္ႀကံစည္ေနၾကဆဲျဖစ္ပါတယ္။

    တကယ္ေတာ့ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ကို ေက်ာင္းသူ ၂ေယာက္ အပါအ၀င္ ေက်ာင္းသား ၃၁ေယာက္ နဲ႔ပဲ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ေပမယ့္၊ ေက်ာင္းေဘာလံုးသင္းလည္းထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ေနာင္ႏွစ္ေတြ ေနာင္ႏွစ္ေတြမွာ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသား ၆၆ေယာက္အထိတိုးလာတယ္။ အေဆာင္ေနေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားလည္း ၁၆ေယာက္အထိထိုးလာတယ္။ ၁၉၂၈ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ မန္းေကာလိပ္မဂၢဇင္းကို ပထမထုတ္ေ၀လာႏိုင္တယ္။ ထူးျခားတာက အဲဒီႏွစ္မွာ မႏၲေလး ဥပစာေကာလိပ္ေက်ာင္းသား ကိုဘရိွန္းက ဧရာ၀တီျမစ္႐ိုးတစ္ေလွ်ာက္ တစ္ကိုယ္ေတာ္စက္ဘီးခရီးစဥ္ကို ေအာင္ျမင္စြာ ဆင္ႏြဲႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

    ဥပစာေကာလိပ္မွာ ပညာေရးသာမက ဘာသာေရး၊ လူမႈေရးပိုင္းလည္း မလစ္ဟင္းတာမို႔ ေက်ာင္း ကထိန္ပြဲေတာ္ေတြဟာ စည္ကားလွပါတယ္။ ဒီပြဲေတာ္ေတြမွာ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အႏုပညာစြမ္းရည္ေတြလည္း ျပသႏိုင္ပါေသးတယ္။ မိုးေဒ၀ါမလွေရႊအျဖစ္ ေက်ာ္ၾကားလာမယ့္ ေက်ာင္းသူမလွေရႊ၊ မသိန္းၫြန္႔၊ မသန္းျမင့္တို႔ ညီအစ္မ ေတြသာမက၊ မၾကည္ၾကည္၊ မအုန္းခင္၊ လူထုေဒၚအမာျဖစ္လာမယ့္ မအမာ၊ အမ္ေအေဒၚအုန္းျဖစ္လာမယ့္ မအုန္းတို႔က လည္း မႏၲေလးသူေတြပီပီ ေက်ာင္းကပြဲေတြမွာ အစြမ္းျပခဲ့ၾကတယ္။

    မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္က ေမြးဖြားေပးလိုက္တဲ့ သားေကာင္း၊ သမီးေကာင္းရတနာေတြလည္း မနည္းလွပါဘူး။ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားနည္းခဲ့ေပမယ့္ အဖိုးတန္ရတနာခ်ည္းမို႔ သမိုင္းစာမ်က္ႏွာမွာ ကမၸည္းတင္ ဂုဏ္ေျမာက္ခဲ့သူခ်ည္းပါပဲ။ ၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း၊ စာေရးဆရာသိန္းေဖျမင့္၊ သံအမတ္ကိုလွေမာင္၊ ဆိုရွယ္နီ သခင္ ေလးေမာင္၊ ၀န္ႀကီး ဗိုလ္ခင္ေမာင္ကေလး၊ ကိုခင္ေမာင္ေမာင္၊ တိုင္းခ်စ္သခင္သိန္းေဖ၊ စာေရးဆရာေဇယ်ာေမာင္(ေက်ာင္း အုပ္ႀကီး ဦးကိုေလး)၊ သခင္ဗဟိန္း၊ လူထုေဒၚအမာ၊ အမ္ေအေဒၚအုန္း၊ မိုးေဒ၀ါမလွေရႊ၊ မသိန္းလွ၊ မသန္းျမင့္၊ ေဒါက္တာ ေမာင္ဒီ၊ ပြဲကုန္းကိုလွေဖ၊ ဆရာ၀န္ စာေရးဆရာ ေဒါက္တာထြန္းေရႊ စသူတို႔ဟာ မႏၲေလး ဥပစာေကာလိပ္ေက်ာင္းထြက္ေတြပါပဲ။

    ဒီလိုနဲ႔ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ဟာ မႏၲေလးေရႊၿမဳိ႕ေတာ္ႀကီးရဲ႕ သားသမီးရတနာျဖစ္႐ံုမက၊ အထက္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ေျမးရတနာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ အေႏွာက္အယွက္အဖ်က္အဆီးၾကားက ခက္ခက္ခဲခဲေမြးဖြားႀကီးျပင္းလာၿပီး လူလားေျမာက္မတ္တတ္ေျပးတဲ့ အရြယ္မို႔ ဘိုးဘြားမိဘေတြ၀မ္းသာပီတိျဖစ္ရပါၿပီ။ ၁၉၂၅ခုႏွစ္က ေမြးဖြားၿပီး အခု ၁၉၃၀ ခုႏွစ္ဆိုေတာ့ ၅ႏွစ္သားသမီးအရြယ္ ဘိုးဘြားမိဘေတြ အတြက္ စိတ္ကူးယဥ္မႈေတြ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြအမ်ားႀကီး ထားရမယ့္အရြယ္ပါပဲ။ ဒီ အခ်ိန္မွာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ႏိုင္ငံေရးမ်က္ႏွာစာမွာ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါၿပီ။ ျမန္မာပညာတတ္လူငယ္မ်ားရဲ႕ သခင္အက်င့္၊ သခင္စိတ္ဓာတ္ ပိုမိုခိုင္မာစုစည္း အားေကာင္းလာၿပီး လြတ္လပ္ေရးအတြက္ မဆုတ္မနစ္ဦးေဆာင္ၾကဖို႔ သႏိၷ႒ာန္ခ်ၾကတဲ့အခ်ိန္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သခင္ဘြဲ႕ခံ လူငယ္ေတြက ‘တို႔ဗမာ အစည္းအ႐ံုးႀကီး’ဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြဟာ လူမမယ္မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္အတြက္လည္း ေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြပဲ မဟုတ္ပါလား။

    ၁၉၃၀ခုႏွစ္ဟာ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးႀကီးဖြဲ႕စည္းႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါ့အျပင္ အဂၤလိပ္အပါအ၀င္ မဟာမိတ္ႏိုင္ငံႀကီးမ်ား အက်ပ္အတည္းက်ေရာက္တဲ့ႏွစ္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ သႆေမဓအခြန္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဆရာစံ ဦးေဆာင္တဲ့ လယ္သမားသူပုန္လည္း ေပၚေပါက္လာျခင္းႏွင့္အတူ ကမၻာ့စီးပြားပ်က္ကပ္ေၾကာင့္လည္း အဂၤလိပ္အစိုးရမွာ ေဘးက်ပ္နံက်ပ္ျဖစ္တဲ့ႏွစ္ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ‘အဂၤလိပ္ အခက္၊ ဗမာ့အခ်က္’ဆိုၿပီး မ်ဳိးခ်စ္လူငယ္ေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးႀကဳိးပမ္းမႈအရိွန္အဟုန္ျမႇင့္တင္ၾကပါတယ္။ အဂၤလိပ္အစိုးရက ဘတ္ဂ်က္အသံုး တစ္ႏွစ္မွာရွစ္ေသာင္းက်သင့္ေနတဲ့ မႏၲေလး ဥပစာေကာလိပ္ကို ပိတ္ပစ္ဖို႔အသံေတြ အလိုေတာ္ရိေတြၾကား ဆူဆူညံညံၾကားလာရျပန္ပါၿပီ။

    ဒီတစ္ခါ မႏၲေလးၿမဳိ႕ခံမ်ားျဖစ္တဲ့ ဦးစိန္႐ိုး၊ ဗဟိုအမ်ဳိးသားေက်ာင္းအုပ္ႀကီးဦးရာဇာတ္၊ အမရပူရ ဦးဘသီ၊ စမစ္ဂန္ဂ်ာဆင္း၊ ေဒါက္တာဘႏွစ္၊ ေဒၚျမ အစရိွတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ပိတ္ေရးအစီအစဥ္ကို ေရွ႕တန္းက ကန္႔ကြက္ၾကတယ္။ ဆရာႀကီးဦးရာဇာတ္ဆိုတာ ဗဟိုအမ်ဳိးသားေက်ာင္း ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးျဖစ္႐ံုမက၊ မႏၲေလးၿမဳိ႕ခံ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ ေက်ာင္းသားမိဘမ်ားက ေလးစားျမတ္ႏိုး အားကိုးသူ မ်ဳိးခ်စ္တစ္ဦးျဖစ္ေလေတာ့ ဆရာႀကီး ေနာက္မွာလည္း ၿမဳိ႕လူထုက အားေပးေထာက္ခံၾကတယ္။ ၿမဳိ႕ခံသတင္းစာေတြကလည္း မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ပိတ္မယ့္အေရးကို ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ၾကတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာပဲ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ေအဒီမာရွယ္က မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ပိတ္ေရးကိစၥမွာ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ေမးျမန္းမႈအေပၚ မေခ်မငံေျဖၾကားမႈမီပြားကစၿပီး အိမ္ေတာ္ရာဘုရား ၁၄ခန္းဇရပ္ႀကီးမွာ ေက်ာင္းသားေတြက သပိတ္ေမွာက္ဆႏၵျပမႈျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီဆႏၵျပမႈေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ဥပစာေကာလိပ္ေက်ာင္းသားေတြက ဗဟိုအမ်ဳိးသားေက်ာင္းအုပ္ ဆရာႀကီးဦးရာဇာတ္ဆီက အႀကံဥာဏ္မ်ားရယူခဲ့ပါတယ္။ အိမ္ေတာ္ရာ ၁၄ခန္းဇရပ္က ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ သပိတ္ေမွာက္ဆႏၵျပမႈက ရဟန္းပ်ဳိသမဂၢ၊ ေစ်းခ်ဳိေတာ္နဲ႔ မႏၲေလးၿမဳိ႕လူထုက အားေပးေထာက္ခံခဲ့ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ပိတ္ပစ္ေရးအစီအစဥ္ေတြ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီလိုနဲ႔ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ဟာ ေအာင္ပန္းပန္ဆင္ၿပီး ၾကြားၾကြား၀ံ့၀ံ့ ဆက္လက္တည္ရိွခဲ့ပါတယ္။ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ားဟာလည္း မႏၲေလးေစ်းခ်ဳိေတာ္ အပါအ၀င္ မႏၲေလးၿမဳိ႕လူထုရဲ႕ ရင္ႏွစ္သည္းခ်ာေတြျဖစ္ခဲ့ေလေတာ့ အားလံုးကလည္းအေရးေပးၾကပါတယ္။

    ၁၉၄၂ခုႏွစ္ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၁၅ရက္ေန႔မွာေတာ့ အဂၤလိပ္တို႔အားအကိုးဆံုး စကၤာပူခံတပ္ႀကီး ဂ်ပန္႔လက္ေအာက္ က်ေရာက္ခဲ့ၿပီး အဲဒီႏွစ္မတ္လ ၈ရက္ေန႔မွာေတာ့ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕မွာဂ်ပန္႔အႏၲရာယ္ စစ္ရိပ္သန္းလာတာမို႔ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕က မီးသတ္စက္အပါအ၀င္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး႐ံုးေတြ မႏၲေလးၿမဳိ႕ကိုေျပာင္းေရႊ႕ဆုတ္ခြာလာ ၾကပါၿပီ။ ၁၉၄၂ခု ဧၿပီလ ၃ရက္(၁၃၀၃ခုႏွစ္၊ ေႏွာင္းတံခူးလဆုတ္ ၄ရက္ ေသာၾကာ)ေန႔၊ နံနက္ ၁၀နာရီေလာက္မွာ အစင္း ၈၀ ေလာက္ပါတဲ့ ဂ်ပန္ေလတပ္က မႏၲေလးတစ္ၿမဳိ႕လံုးကို စိစိညက္ညက္ေက်ေအာင္ ဗံုးႀကဲတိုက္ခိုက္ပါေတာ့တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ေနာက္ ၁လမွ်အၾကာ ၁၉၄၂ခု၊ ေမလ ၁ရက္ေန႔မွာေတာ့ ဂ်ပန္က မႏၲေလးကို သိမ္းပိုက္လိုက္ပါေတာ့တယ္။ မႏၲေလး ေဆး႐ံုႀကီး၊ ေ၀လမင္းသမီးမ်က္စိနာကုေဆး႐ံု၊ ၃မွတ္၊ ၁၈မွတ္၊ ၁၁မွတ္၊ ၁၇မွတ္ ဂတ္တဲေတြ၊ ေၾကးနန္း႐ံုး၊ ဓာတ္စက္႐ံု၊ ကုန္႐ံု၊ ဘူတာႀကီး၊ မီးသတ္စက္၊ ႐ိုးကုမၸဏီ၊ အင္ပီရီယယ္လ္ဘဏ္၊ ဗဟိုအမ်ဳိးသားအထက္တန္းေက်ာင္း အပါအ၀င္ လူေနရပ္ကြက္ေတြ ေစ်းေတြေက်ာင္းေတြ ဘုရားေက်ာင္းဇရပ္ေတြ စစ္ဒဏ္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးခဲ့ပါၿပီ။  လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးေတြျပတ္ေတာက္၊ တံတားေတြဖ်က္ဆီးခံရတာႏွင့္အတူ အင္း၀တံတားႀကီးကိုလည္း ၁၉၄၂ခု ဧၿပီ ၃၀ရက္ေန႔မွာပဲ ဂ်ပန္အ၀င္မွာ အဂၤလိပ္ကဗံုးခြဲလို႔ ေပါင္းကူးကုန္းမွတ္ ၇ နဲ႔ ၈ လည္း က်ဳိးျပတ္ပ်က္စီးကာ အဆက္အသြယ္ ျပတ္ေတာက္ကုန္ပါၿပီ။

    ဒီအခ်ိန္မွာ မႏၲေလးစိုက္ပ်ဳိးေရးေကာလိပ္ ဓာတုေဗဒဌာနတာ၀န္ခံေဒါက္တာ အာယားေနရာမွာ စစ္မျဖစ္မီ သီသီ႐ုန္းၿပီး လန္ဒန္က ရန္ကုန္ကိုျပန္ေရာက္လာတဲ့ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ေက်ာင္းသားေဟာင္း ဆရာဦးကိုေလးဟာ မႏၲေလးစိုက္ပ်ဳိးေရး ေကာလိပ္ကိုသာမက မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ကိုပါ ထိန္းရသိမ္းရေစာင့္ေရွာက္ရပါ ေသးတယ္။ မႏၲေလးမွာ စစ္ႀကီး၀င္ေရာက္လာတာနဲ႔ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္လည္း ပိတ္လိုက္ရပါေတာ့တယ္။

    ဂ်ပန္လက္ေအာက္က်ေရာက္ခဲ့တဲ့ မႏၲေလးဟာ ၁၉၄၅ခု၊ မတ္လ ၂၀ရက္ေန႔မွာေတာ့ ရဲေဘာ္ ၃က်ိပ္ႏွင့္အတူ ျပည္တြင္းကမ်ဳိးခ်စ္ပါတီမ်ားက မဟာမိတ္တပ္ေတြနဲ ႔ျပန္လည္ပူးေပါင္းၿပီး ဂ်ပန္႔လက္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္ေစခဲ့ပါတယ္။ တစ္ျပည္လံုး အတိုင္းအတာအေနနဲ႔ ၁၉၄၅ခု မတ္လ ၂၇ရက္ေန႔မွ ဂ်ပန္ကိုေတာ္လွန္ခဲ့ ေပမယ့္ အထက္ဗမာျပည္အေနနဲ႔ အေျခအေနနဲ႔ အခ်ိန္အခါအရ မတ္လ(၈)ရက္ေန႔မွာပဲ ဂ်ပန္ကို စတင္စစ္ေၾကညာခဲ့ပါ တယ္။ ဘုရားႀကီးအေနာက္ ၄၅တာမွာရိွတဲ့ အေဆာက္အဦတစ္ခုမွာ အထက္ဗမာျပည္စစ္႐ံုးခ်ဳပ္ဖြင့္လွစ္ၿပီး ဗိုလ္မွဴးဗထူး ကိုယ္တိုင္ဒီ႐ံုးကေနဂ်ပန္ကို စစ္ေၾကညာလက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တာပါ။ အခုဗိုလ္ဗထူးလမ္းမွာ ဗုဒၶျပတိုက္အျဖစ္ဖြင့္လွစ္ထားတဲ့ အေဆာက္အဦးပဲျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၄၅ခု မတ္လ ၂၀ရက္ေန႔မွာပဲ မႏၲေလးၿမဳိ႕တြင္းမွာ ရန္သူဂ်ပန္ေတြ မရိွေတာ့ေၾကာင္း ေၾကညာလိုက္တာမို႔ စစ္ကိုင္းမင္း၀ံေတာင္႐ိုးမ်ာ တိမ္းေရွာင္စစ္ခိုေနတဲ့ မႏၲေလးသူ၊ မႏၲေလးသားေတြဟာ မတ္လ ၂၃ ရက္ေရာက္ေတာ့ ကူးတို႔သေဘၤာႀကီးနဲ႔ စစ္ကိုင္းဆိပ္ကမ္းကမႏၲေလးဘက္ အမရပူရစံေရြးဆိပ္ဆီကူးကာ မိမိဇာတိရပ္ဆီ ‘ျပည္ေတာ္၀င္’ႏိုင္ခဲ့ၾကပါၿပီ။

    ဂ်ပန္႔လက္ေအာက္က မႏၲေလးလြတ္ေျမာက္ၿပီး ၁၉၄၅ခု ဧၿပီလဆန္း ၁၀ရက္၀န္းက်င္မွာပဲ မႏၲေလး ၈၄ လမ္း ေက်ာက္ေသြးတန္းရပ္က ရန္ကုန္ကိတ္မုန္႔တိုက္အေဆာက္အဦအေပၚထပ္မွာ ဆရာႀကီးဦးရာဇာတ္၊ လူထုဦးလွ စသူတို႔ ဦးေဆာင္ကာ အထက္ဗမာျပည္ ဖ.ဆ.ပ.လအဖြဲ႕ခ်ဳပ္႐ံုးဖြင့္လွစ္ပါတယ္။ ဒီ႐ံုးကို ဆရာဦးကိုေလး(စာေရးဆရာ ေဇယ်ာေမာင္)မၾကာမၾကာေရာက္လာၿပီး ဆရာႀကီးဦးရာဇာတ္နဲ႔ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ေရး၊ တကၠသိုလ္အဆင့္သို႔ ျမႇင့္တင္ႏိုင္ေရးမ်ားကို ေဆြးေႏြးေလ့ရိွပါတယ္။ ဒီလိုေဆြးေႏြးေမွ်ာ္လင့္မႈေတြဟာ မၾကာခင္မွာ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမ်ားႏွင့္ အေကာင္အထည္ေပၚလာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

    ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္တဲ့ ဖဆပလအစိုးရအဖြဲ႕မွာ ၀န္ႀကီးအျဖစ္ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ ရန္ကုန္ကိုေရာက္ရိွၿပီးတဲ့ ေနာက္ ဆရာဦးကိုေလးကိုလည္း ျပန္ၾကားေရးဌာနမွသည္ ပညာေရးဌာနသို႔ေျပာင္းေရႊ႕အမႈထမ္း ေစခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၄၆ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာပဲ ဆရာဦးကိုေလးတစ္ေယာက္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ေရာက္ရိွအမႈထမ္းခဲ့ပါၿပီ။ ၁၉၄၇ခု ဧၿပီလေရာက္ေတာ့ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္က ဆရာဦးကိုေလးကို ကင္းဘဲလမ္း အိမ္အမွတ္ ၁၀ေပၚမွာ ေခၚေတြ႕ၿပီး မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ျပန္ဖြင့္ဖို႔ ဥပစာေကာလိပ္က ဒီကရီေကာလိပ္၊ ဒီကတစ္ဆင့္ အထက္ဗမာျပည္အတြက္ သီးျခားတကၠသိုလ္အျဖစ္ အဆင့္ျမႇင့္တင္ဖို႔ ဆက္လက္ရြက္ေဆာင္ႀကဳိးပမ္းရန္ ကိစၥေတြ မွာၾကားပါေတာ့တယ္။

    ဒီလိုနဲ႔... ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ေမလ ၂၉ရက္ေန႔မ်ာ ဆရာဦးကိုေလး(၀ါ)စာေရးဆရာေဇယ်ာေမာင္ဟာ စစ္ႀကီးေၾကာင့္ပိတ္ခဲ့ရတဲ့ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္မွာ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအျဖစ္တာ၀န္ယူကာ စစ္ႀကီးေၾကာင့္ပိတ္ခဲ့ရတဲ့ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ကိုျပန္လည္ ဖြင့္လွစ္ဖို႔ျပင္ဆင္ရပါ ေတာ့တယ္။ ဆရာဦးကိုေလးဟာ စစ္ႀကီးေၾကာင့္ပ်က္စီးယိုယြင္း ၿပီးေနရာေပ်ာက္ခဲ့ရတဲ့ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ အတြက္ အဖက္ဖက္ကလိုအပ္ခ်က္ေတြ ျပန္လည္စုေဆာင္းရွာေဖြတည္ ေထာင္ၿပီး စာသင္ခန္း၊ စာသင္ေဆာင္၊ ေက်ာင္းေဆာင္ ေနရာမ်ားျပန္လည္ရယူကာ ႀကဳိးပမ္းခဲ့တာေၾကာင့္ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ ေမွ်ာ္မွန္းအေကာင္အထည္ေဖာ္ေစခ်င္တဲ့ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီ ေကာလိပ္အျဖစ္ ၁၉၄၈ခု ဇြန္လမွာပဲ ေအာင္ျမင္ စြာဖြင့္လွစ္ႏုိင္ခဲ့ပါၿပီ။ ေအာင္ျမင္စြာဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္... ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္မွာေတာ့ သူေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တဲ့ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ ေက်ာင္းႀကီးကိုျဖင့္ ျမင္ေတြ႕ခြင့္မရခဲ့ေတာ့ပါဘူး။ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ႀကီး မဖြင့္လွစ္မီ ၁ႏွစ္ခန္႔အလို ႀကဳိးစားပမ္းစားျပင္ဆင္ေနဆဲ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၉ရက္ေန႔မွာပဲ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္တကြ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ၉ဦး က်ဆံုးေသြးေျမက်မႈမွာပါ၀င္သြားခဲ့ပါၿပီ...။  ဒါေၾကာင့္ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ ဇြန္လမွာ အခက္အခဲၾကားကဖြင့္လွစ္လိုက္တဲ့ ‘မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္’ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကို ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္က ဟို... တမလြန္ ေကာင္းကင္ဘံုကေန မဲ့ၿပဳံးအၾကည့္နဲ႔ ေက်နပ္ပီတိျဖစ္ေနမွာကေတာ့ မလြဲဧကန္ ျဖစ္ပါတယ္။

    ၁၉၄၈ခုႏွစ္ ဇြန္လမွာ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ကို ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ေနရာ တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ ပညာေရး၀န္ႀကီး ေစာစံဖိုးသင္က လာေရာက္ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ဖြင့္ပြဲဟာ အဲဒီေခတ္ အဲဒီအခ်ိန္ကျဖင့္ ႀကီးက်ယ္ ခမ္းနားခဲ့ပါတယ္။ ပညာေရး၀န္ႀကီးေရာက္ရိွျခင္း၊ မႏၲေလးၿမဳိ႕၀န္ရဲ႕ႏႈတ္ဆက္မိန္႔ခြန္း၊ ေက်ာင္းတိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး သဘာပတိႏႈတ္ဆက္မိန္႔ခြန္း၊ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအစီရင္ခံစာ၊ ပညာေရး၀န္ႀကီး ျပန္ၾကားမိန္႔ဆိုခ်က္၊ ေက်ာင္းတိုက္၀န္း၊ ေက်ာင္းေဆာင္မ်ားသို႔ ပညာေရး၀န္ႀကီးလွည္လည္ၾကည့္႐ႈ႕ ျခင္း အစီအစဥ္မ်ား ပါရိွခဲ့တယ္။ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ဖြင့္ပြဲအခမ္းအနားမွာ ဖတ္ၾကားခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးရဲ႕အစီရင္ခံစာ အစီအစဥ္မွာ ဆရာဦးကိုေလးက အခုလိုေရးသားတင္ျပ အစီရင္ခံထားပါတယ္။

    ဒီအစီရင္ခံစာမွာပဲ ပစၥည္းပစၥယ၊ ပရိေဘာဂသာမက၊ ေက်ာင္းေဆာင္၊ စာသင္ခန္းရရိွမႈ၊ ဆရာဆရာမ စုေဆာင္းရွာေဖြရမႈ၊ ပထမဆံုး အမ်ဳိးသမီးအေဆာင္ဖြင့္လွစ္ရမႈ၊ တကၠသိုလ္ႏွင့္ပတ္သက္တဲ့ အေရးတႀကီးစီမံေဆာင္ရြက္ရ မႈေတြကိုလည္း အခုလိုဆက္လက္အစီရင္ခံေဖာျပခဲ့ပါတယ္။

    ယခုစစ္ႀကီးအၿပီးဖြင့္လွစ္တဲ့ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ရဲ႕ကနဦးအစ ၁၉၂၅ခုႏွစ္ကစၿပီး ဖြင့္လွစ္ခဲ့တဲ့ မႏၲေလးဥပစာ ေကာလိပ္ကေပၚထြက္ခဲ့တဲ့ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတိုင္းျပည္ဂုဏ္ေဆာင္ပုဂၢိဳလ္မ်ားကိုလည္း ဆရာဦးကိုေလးက အစီရင္ခံစာမွာ အခုလို အမွတ္တရ ေဖာ္ျပဂုဏ္ျပဳလိုက္ပါေသးတယ္။

    တကယ္ေတာ့ တကၠသိုလ္ဆိုတာ စာေမးပြဲေအာင္႐ံု၊ ဘြဲ႕လက္မွတ္ရ႐ံုပဲလား။ ဒီထက္မက က်ယ္၀န္းနက္႐ိႈင္းတဲ့ အဓိပၸါယ္ ရိွသလားဆိုတာကိုလည္း ဆရာဦးကိုေလးက အစီရင္ခံစာမွာ ရွင္းလင္းျပတ္သားစြာ ဖြင့္ျပခဲ့ပါတယ္။

    မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ဖြင့္ပြဲအခမ္းအနားမွာ ေနာက္ထပ္ထူးျခားမႈတစ္ခုကေတာ့ အႏုပညာထြန္းကားတဲ့ ေရႊၿမဳိ႕ေတာ္ႀကီးပီပီ ဖြင့္ပြဲအထိမ္းအမွတ္ မဂၤလာပိုဒ္စံုရတုကို ျမန္မာစာနည္းျပ ဦးလွတင္က ေရးစပ္သီကံုးၿပီး ျမန္မာစာနည္းျပဆရာမ ေဒၚသန္းေမက ဂုဏ္ျပဳသီဆိုခဲ့ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

    ထိုမွ်မကေသးပါဘူး ဖြင့္ပြဲအထိမ္းအမွတ္ ေက်ာင္းကပြဲအစီအစဥ္မွာ သီခ်င္း၊ ေတးဂီတ၊ ယိမ္းအကမ်ား ႏွင့္အတူ ဆရာၿမဳိ႕မၿငိမ္းရဲ႕ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္ဂုဏ္ျပဳပဏာမသီခ်င္းကို ေက်ာင္းသူမ်ားက သီဆိုၾကၿပီး ေက်ာင္းသူ မတင္တင္ျမင့္နဲ႔ မစီစီ၀င္းတို႔က ကျပေဖ်ာ္ေျဖခဲ့ၾကျပန္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ႀကီးဟာ တစ္ႏွစ္ၿပီး တစ္ႏွစ္ သင္ၾကားပို႔ခ်တဲ့ပညာရပ္ေတြ လည္း တိုးခ်ဲ႕လာ...။ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြလည္းမ်ားျပားလာ ေက်ာင္းေဆာင္ အေဆာက္အဦးေတြလည္း အသစ္အသစ္ ေပၚထြန္းလာပါေတာ့တယ္။ စစ္ႀကီးမတိုင္မီက စိုက္ပ်ဳိးေရးသိပၸံ႐ံုး အေဆာက္အဦးႀကီးကိုလည္း ပင္မဗဟိုစာသင္ေဆာင္အျဖစ္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၂ခုႏွစ္မွာေတာ့ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီ ေကာလိပ္ရဲ႕ေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ကိုဂုဏ္ျပဳတဲ့ ရာဇတ္ခန္းမႀကီး ကိုေဆာက္လုပ္ကာ အေပၚထပ္မွာ စာၾကည့္ တိုက္ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ။

    ဒီလိုနဲ႔ ရြက္ေၾကြ... ေျမသက္...၊ မိုးစက္သြန္းခ်...၊ ႏွင္းခ ေဆာင္းပန္းခ်ီ... ရာသီအလီလီေျပာင္းခဲ့ပါၿပီ။ ရာသီအလီလီ ေျပာင္းေပမင့္ အညာေဒသရဲ႕အမွတ္လကၡဏာတမာတန္းရဲ႕ေအးျမတဲ့အရိပ္၊ ေလအသင့္မွာ နင့္ကနဲသင္းတဲ့ တမာပြင့္ရနံ႔...၊ ဆည္ေတာ္ ေျမာင္းမႀကီးက ေဖာက္သြယ္စီးဆင္းေစတဲ့ ေအးျမေရနီေျမာင္းေရအယဥ္ေတြနဲ႔ မႏၲေလး တကၠသိုလ္ရဲ႕ သဘာ၀႐ႈခင္းေတြဟာ တကၠသိုလ္ေျမ ကို ေရာက္ရိွထိေတြ႕၊ ပက္သက္၊ ခံစားသူတိုင္းမွာ လြမ္းဆြတ္ဖြယ္ ႏွလံုးခိုက္ၾကရပါတယ္။

    ဒါေၾကာင့္ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ကကဗ်ာစာဆိုေတြကလည္း သူတို႔ေရးဖြဲ႕တဲ့ကဗ်ာေတြက မႏၲေလးတကၠသိုလ္ အလြမ္းေတြဟာျဖင့္ ရသေျမာက္ခဲ့ၾကတာမို႔ ယေန႔အထိ ျမန္မာစာေပသမိုင္းမွာ အထင္ကရရိွေနခဲ့ၾကတာ ဂုဏ္ယူစရာပါပဲေလ...၊ ဒီကဗ်ာ...၊ ဒီအလကၤာ...၊ ဒီစာေပေတြနဲ႔ ေရးစပ္ဆိုသူ ေက်ာင္းေတာ္သားကဗ်ာဆရာ စာေရးဆရာတို႔ရဲ႕ ဂုဏ္ပုဒ္ေတြကလည္း မႏၲေလးတကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးနဲ႔အတူ ထြန္းလင္း၊ ေတာက္ပ၊ ၀င္းလက္လာပါေတာ့တယ္။ ေရျမင့္ေတာ့ၾကာတင့္၊ ၾကာတင့္ေတာ့ကန္သာသာတဲ့ သေဘာပါပဲေလ။

    စာေပအႏုပညာ၊ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈမွ်သာမက... ႏိုင္ငံေရးမ်က္ႏွာစာမွာလည္း မႏၲေလးယူနီဗာစီတီ ေကာလိပ္မွသည္ မႏၲေလးတကၠသိုလ္အထိ ရပ္တည္လႈပ္ရွားမႈမ်ား အထင္အရွားခဲ့ပါတယ္။ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢဥကၠဌမ်ားအျဖစ္ ၁၉၄၇- ၄၈ မွာ ကိုလွေမာင္၊ ၁၉၄၈- ၄၉ မွာ ကိုလွမ်ဳိးသန္႔၊ ၁၉၅၁- ၅၂ မွာ ကိုမ်ဳိးၫြန္႔၊  ၁၉၅၆- ၅၇ မွာ ကိုေက်ာ္စိုး၊ ၁၉၅၇- ၅၈မွာ ကိုေစာလြင္တို႔တာ၀န္ယူခဲ့ၾကၿပီး မႏၲေလးတကၠသိုလ္သီးျခားျဖစ္တည္ႏိုင္ေရးအတြက္ ၁၉၅၅ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလမွာတစ္ႀကိမ္၊ ၁၉၅၆ခု ၾသဂုတ္လ ၂၅ရက္မွာတစ္ႀကိမ္၊ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢမွ ဦးေဆာင္ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၅၇ ဇြန္လ ၅ရက္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာေတာ့ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုက ဒီအဆိုေတြကို ေထာက္ခံခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနာက္ ၁၉၅၇ခု ၾသဂုတ္လ ၅ရက္ေန႔၊ မႏၲေလးတကၠသိုလ္အတြင္း ရာဇာတ္ခန္းမေဆာင္မွာက်င္းပတဲ့ အစည္းအေ၀းကေန မႏၲေလးတကၠသိုလ္ သီးျခားျဖစ္ေရးအဆိုကို ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢကပဲ ထပ္မံၿပီးေတာင္းဆိုလိုက္ပါေတာ့တယ္။

    ဒီလို... ဒီလို... အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးဦးကိုေလးက မၾကာမီသီးျခားတကၠသိုလ္ ျဖစ္ေတာ့မယ္။ မၾကာမီေသခ်ာေပါက္ေပၚလာေတာ့မယ့္ မႏၲေလးတကၠသိုလ္အတြက္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား၊ ဆရာ ဆရာမမ်ားပူေပါင္းၿပီး တကၠသိုလ္ဂုဏ္ေရာင္ထြန္းေျပာင္ေရးႀကဳိးပမ္းၾကဖို႔ ေဆာ္ၾသခဲ့ပါတယ္။

        ၁၉၂၅ခုႏွစ္က ဥပစာေကာလိပ္ငယ္အျဖစ္ အလူးလူးအလိမ့္လိမ့္ဖြင့္လွစ္ရပ္တည္ခဲ့ရတဲ့ ေနာက္ ၁၉၄၇ခုႏွစ္မွာ ယူနီဗာစီတီေကာလိပ္အျဖစ္တစ္ဆင့္ျမႇင့္တင္ၿပီးေနာက္ အခု... ၁၉၅၇- ၅၈ ခုႏွစ္မွာျဖင့္ မႏၲေလး တကၠသိုလ္အျဖစ္ သီးျခားရပ္တည္ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ။ ၁၉၅၇ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၄ရက္ေန႔ ဗမာျပည္ပါလီမန္အထက္ ေအာက္လြတ္ေတာ္၂ရပ္လံုးက မႏၲေလးတကၠသိုလ္ကို သီးျခားတကၠသိုလ္အျဖစ္ျပ႒ာန္းအတည္ျပဳလိုက္ပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၅၈ခု ဇြန္လမွာ‘မႏၲေလးတကၠသိုလ္’ရယ္လို႔ ငြားငြားစြင့္စြင့္ ၾကြားၾကြား၀ံ့၀ံ့ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ။ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ကို ဂုဏ္ယူ၀င့္ၾကြားစြာဖြင့္လွစ္ခဲ့တာျဖင့္ အခု ၂၀၁၁ဇြန္လမွာျဖင့္ ၅၃ႏွစ္တင္းတင္း ျပည့္ခဲ့ပါၿပီ။ တကယ္ေတာ့ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္အျဖစ္ ဒီႏွစ္မွာ သက္တမ္း ၈၆ႏွစ္ျပည့္ခဲ့ၿပီး၊ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီ ေကာလိပ္အေနနဲ႔က ဒီႏွစ္မွာ ၆၃ႏွစ္ျပည့္ခဲ့ပါၿပီ။ မႏၲေလးတကၠသိုလ္အေနနဲ႔ကေတာ့ ဒီႏွစ္မွာ(၅၃)ႏွစ္ တင္းတင္းျပည့္ခဲ့ပါၿပီ။ ဘာပဲေျပာေျပာ... ၈၆ႏွစ္၊ ၆၃ႏွစ္၊ ၅၃ႏွစ္ဆိုတဲ့ သက္တမ္္းကာလမ်ားအတြင္း ေလာကဓံရဲ႕လိႈင္းေတြ ဘယ္ေလာက္ထန္ခဲ့ေပမယ့္ အမိ တကၠသိုလ္ႀကီးက ဂုဏ္ယူ၀င့္ၾကြားဖြယ္သားသမီးေတြ ကို မေမာမပန္းေမြးဖြားေပးခဲ့တာဟာ မေမ့အပ္တဲ့ေက်းဇူးတရားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

    တကယ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ရဲ႕ အတိတ္က ေရႊထီးေဆာင္းကာလေတြကိုပဲ သမင္လည္ျပန္ ငဲ့ေစာင္းၾကည့္ၿပီး ဂုဏ္ယူလြမ္းဆြတ္ေနခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီေန႔ပစၥဳပန္ဟာ အနာဂတ္မွာ အတိတ္ျဖစ္သြားမွာကလည္း ေျမႀကီးလတ္ခတ္မလြဲပါပဲ...။ လာမယ့္အနာဂတ္မွာ အတိတ္ျဖစ္သြားမယ့္ ဒီေန႔ပစၥဳပၸန္ကိုလည္း အခုလိုဂုဏ္ယူလြမ္းဆြတ္ တသၾကဖို႔ကေတာ့ ဒီေန႔ပစၥကၡ မႏၲေလး တကၠသိုလ္ႏွင့္ ပတ္သက္သူတိုင္းရဲ႕ တာ၀န္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

    အနာဂတ္မွာ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ရဲ႕ပစၥဳပၸန္ကို လြမ္းဆြတ္ၾကျခင္းဟာ ဂုဏ္ယူဖြယ္၊ ၀ံ့ၾကြားဖြယ္၊ အလြမ္းပဲ ျဖစ္ၾကရမွာပါ...။ ႏွေမ်ာတသစုပ္သပ္ခဲ့ၾကရတဲ့ ေနာင္တအလြမ္း၊ စိတၱရအလြမ္းေတြေတာ့ မျဖစ္ၾကေစခ်င္တာ... အားလံုးရဲ႕ ဆႏၵေတြပါ... ဒါေၾကာင့္... မႏၲေလးတကၠသိုလ္ႀကီးနဲ႔ ျဖတ္သန္းခဲ့မႈ ကမၸည္းေမာ္ကြန္းေတြကိုျပန္လည္ ေဖာ္ထုတ္၊ တသ၊ သတိရၾကရင္း မႏၲေလးတကၠသိုလ္ႀကီးရဲ႕ ဂုဏ္ေရာင္ေျပာင္မႈ အစဥ္အလာေတြ အဓြန္႔ရွည္ေရး၊ ႀကဳိးပမ္းၾကမႈအတြက္ အားသစ္အင္သစ္၊ အသိအျမင္သစ္မ်ားရရိွႏိုင္ပါေစလို႔ ဆုေတာင္းတင္ျပပါတယ္။

ဆူးငွက္